Lagomlife.net – Một bài viết nữa trong chùm bài “Corona ký sự” là về cách người Thụy Điển đón lễ Trung hạ (Midsommar). Một mùa Covid-19 đầy “hiện thực” đã ảnh hưởng đến thói quen mùa hè “lãng mạn” nơi đây như thế nào?
Midsommar mùa Covid-19 sẽ là một kỷ niệm không ai có thể quên. Ở Thụy Điển, ban đầu khi dịch bùng phát có quy định cấm tụ tập từ 500 người trở lên, thì nghe đâu đã có những người lợi dụng kẽ hở và tổ chức tụ tập 499 người. Ngay lập tức, chính phủ và Folkhälsomyndigheten cắt con số tối đa đó từ 500 xuống còn 50.
Ở Thụy Điển không có lockdown. Chính phủ đưa ra khuyến cáo (rekommendation) về giãn cách xã hội chứ không nói trắng ra “đây là yêu cầu bắt buộc”. Ai ai cũng phải tự điều chỉnh thói quen để bảo vệ mình và cộng đồng. Đó chính là yếu tố själv-disciplin mà Thủ tưởng Löfven nhắc đến trong lời phát biểu gửi tới toàn dân hồi tháng 3.
Tuy nhiên, càng tới hè ấm áp, người ta càng túa ra đường đông hơn. Một phần vì đã quá ngán với việc im ỉm bế quan tỏa cảng ở trong nhà – một thứ cực kỳ không ăn dơ với văn hóa và lối sống Thụy Điển. Một phần khác là rõ ràng một khi chưa có vắc-xin thì đừng mong thoát khỏi virus một cách triệt để, tốt nhất hãy để cho hệ miễn dịch được làm việc. Tất nhiên, mình tin là hầu hết những người đang ốm hoặc có triệu chứng dễ nhiễm bệnh thì đều tránh tiếp xúc với đám đông rồi.
Giải pháp với Midsommar mùa Covid-19 cũng dễ thôi
Nhà mình năm nào cũng tụ tập rồi cùng đi bộ tới Nääs slott để dự lễ hội lớn nhất phía Tây Thụy Điển. Năm nay, tất cả những chương trình dành cho đại chúng ở các công viên, sân vận động, lâu đài và đảo du lịch đều đã bị hủy.
Cả nhà quyết định dựng luôn một cây nêu trong vườn! Và hóa ra cũng có nhiều nhà hàng xóm bày trò tương tự, tiếng cười nói ca hát rổn rảng chung quanh dội vào nhau vui như tết làng quê Việt. Nhờ có Covid-19 mà mình được trải nghiệm nhiều hơn và có lẽ đây là lễ Trung hạ vui nhất.
Họ hàng vẫn có mặt đủ hơn hai mươi người, lại thêm cả hai chú chó. Duy nhất một người không được tham gia là bố chồng mình vì quá cao tuổi (hôm đó cụ bèn bắc ghế ra hiên sau nhà, nằm cởi trần sưởi nắng uống bia). Mọi người chỉ gật đầu chào nhau rất kiểu Việt Nam chứ không xông vào ôm hôn thắm thiết như thường lệ, nhưng đến nỗi phải đứng cách nhau vài mét.
Phần lớn mọi hoạt động đều diễn ra ở ngoài vườn, trừ khi có ai muốn nghỉ ngơi, vào nhà lấy đồ ăn hoặc đi vệ sinh. Càng thoáng khí càng hạn chế nguy cơ dịch bệnh. Ngay cả khi trời đổ mưa rào thì cũng cố kéo bạt lên ngồi bên hiên uống bia hàn huyên tiếp (lưu ý: mưa rào là một lời nguyền với Midsommar; cứ đúng hội thì dù nắng đến mấy cũng sẽ có lúc đổ mưa, mọi người nháo nhác như ong vỡ tổ rồi trực chiến vài tiếng chờ nắng lên để chơi tiếp).
Midsommar mùa Covid-19 thì nói chuyện gì?
Đón Midsommar giữa mùa Covid-19 thì đương nhiên chủ đề chính để hàn huyên đều xoay quanh con corona và những ảnh hưởng của nó tới mỗi người. Cháu mình phải hủy thực tập bên Na Uy dù xin mãi mới được công ty phù hợp. Đứa cháu khác thì ngày ngày mặc đồ bảo hộ y tế vì đang thực tập trong trung tâm chăm sóc người già.
Vài người lớn thì lo lắng chẳng biết mấy ngày nữa có nhận được “thư cảm ơn” (utgångsbrev) của công ty hay không. Có người đã gắn bó và làm sếp bự hơn 30 năm nay ở một công ty lớn vừa mới nhận được thư mời nghỉ việc. Nhưng cũng có người nhân dịp không được đi nước ngoài nên đã mua một căn nhà mùa hè ven biển bờ Tây.
Phần tiệc đơn giản, phần lễ rình rang
Một bữa tiệc mùa hè đơn giản hơn những năm trước nhưng vẫn đầy đủ cá trích muối, cá hồi, thịt viên, khoai tây luộc thì là, sa-lát cùng các loại bánh mỳ nhà làm. Món tráng miệng cũng truyền thống với bánh kem và dâu tây tươi. Và dĩ nhiên, mọi người ăn rất nhiều kẹo; đã là người Thụy Điển mà thiếu kẹo thì “chắc chớt”.
Hầu như ai cũng uống đồ có cồn, bởi vì cả nhà tụ tập vào buổi trưa ngày “Giao thừa” (afton), ăn uống nhảy múa liên miên đến đêm, hạ trại ngủ ngay trên bãi cỏ vườn nhà của gia chủ để hôm sau là chính ngày Midsommar sẽ quẩy tiếp. Lễ Trung hạ vốn diễn ra vào ngày dài nhất trong năm, sao lại không ăn mừng dông dài cho được? Nếu không phải vì Covid-19 thì cuộc vui ở Nääs slott cũng kéo dài từ “Giao thừa” đến tận 3 giờ sáng hôm sau.
Cây nêu (midsommarstång) được dựng lên tầm quá giờ trưa khi cơn mưa rào (thông lệ) vừa ngớt. Đó là một chiếc cọc gỗ dài có đỉnh chữ thập, được quấn quanh bằng lá cây và hoa cỏ trong vườn. Riêng hai cánh tay chữ thập được treo thêm hai vòng hoa mùa hè xinh xắn. Người ta cũng thường nhặt hoa cỏ dại tết thành vòng hoa đội trên đầu, với nguyện ước những điều mong mỏi sẽ trở thành sự thật. Mình không bao giờ có thể rời mắt khỏi những cô gái đội vòng hoa tươi, mái tóc vàng óng trên nền áo trắng và váy truyền thống, đang nắm tay nhau nhảy vòng tròn quanh cây nêu.
Và tất nhiên là vẫn phải “quẩy”
Dựng cây nêu xong, cả nhà bật nhạc Spotify với những bài truyền thống, nhưng phải đợi nhau cho đủ hết người mới bắt đầu nhảy. Cả em bé nhà mình đang đi thay bỉm với bố thì cũng được chờ như vậy. Trẻ con và trẻ trâu trong nhà được huy động (thực ra là bị ép) ra ngoài vườn – không nhảy thì phải cổ vũ người khác nhảy.
Những bài hát của Midsommar thường rất đa dạng nhưng thường không thể thiếu những bài dân ca và cũng rất quen thuộc với trẻ mẫu giáo như Små grodorna (những chú ếch con), Björnen sover (con gấu đi ngủ), Dansa i en ring (nhảy vòng tròn), Prästens lilla Kråka (con quạ của cha xứ), v.v. Con mình chắc là người vui nhất, nhảy múa hăng quá đến tụt cả bỉm!
Lễ Midsommar kết thúc yên ả hơn mọi năm, đường cao tốc cũng vắng vẻ chứ không nườm nượp “ngựa xe như nước áo quần như nêm”. Bọn mình kết thúc một ngày dài bằng việc ngồi ban công thắp nến ngắm mưa (vâng, lại mưa tiếp) sau khi dọn xong bãi chiến trường em bé trớ ra vì can tội lợi dụng tết nhất để ăn tận 5 cái kẹo. Nói chung hiện thực với lãng mạn luôn đi đôi với nhau.