Lagomlife.net – Mình vừa mua một chiếc elmoped, tạm gọi là xe máy điện. Tuy nhiên, hành trình để mình cân nhắc quyết định này kéo dài gần nửa năm, và yếu tố khiến mình dứt điểm vung tiền chính là Covid-19.
Từ mùa thu năm trước, mình bắt đầu quan tâm đến việc mua elmoped và tìm nguồn xe cả cũ lẫn mới. Lý do hạ quyết tâm mua xe là để tránh tiếp xúc đám đông xa lạ càng nhiều càng tốt. Mình lái xe máy điện đi làm, vào phố fika với bạn bè và đi tập yoga. Nhìn chung nhanh hơn xe công cộng khoảng 15 – 20 phút. Mình đã thử ”đua” với xe điện một lần, và nó cán đích (là trạm gần nhà) trước mình gần 1 phút. Phần lãi của mình:
- Không phải đi bộ ra bến xe, đợi xe, và đi bộ từ bến xe về nhà.
- Chủ động giờ giấc.
- Cắt giảm chi phí xe công cộng hằng tháng (hiện giờ khoảng 800 SEK vé tiêu chuẩn cho người lớn trong thành phố, không tính sinh viên).
- Thân thiện với môi trường, và thiên nhiên bên đường vô cùng ảo diệu (ví dụ xuyên rừng hoặc men theo vườn bách thảo).
Vì xe của mình là hạng 2 nên tốc độ tối đa chỉ có 25kph, nhưng ở nhiều đoạn dốc xuống, màn hình hiển thị… 33kph là vận tốc thực của xe lúc đó.
Dưới đây là 4 điều mình thấy quan trọng nhất khi mua elmoped:
1. Mua elmoped bao nhiêu phân khối?
Việc chọn elmoped hạng 1 hay 2 (klass 1, 2) là ưu tiên số một vì xe hạng 1 có tốc độ 45km/h, được coi ngang hàng xe mô-tô, đi trên phần đường dành cho mô-tô và ô tô, người lái phải có bằng lái và người ngồi trên xe phải đội mũ bảo hiểu mô-tô.
- Riêng về bằng lái, bạn phải đăng ký với Ủy ban Giao thông (Transportstyrelsen) xem có đủ tiêu chuẩn đi học lái không (độ tuổi, sức khỏe, thị lực).
- Nếu có người thân/ quen dạy kèm (handledare), người đó cần đáp ứng tiêu chuẩn của Transportstyrelsen. Hai người đều phải tham dự lớp học căn bản về giao thông.
- Riêng bạn sẽ học và được chứng nhận qua hai lớp về an toàn đường bộ (Risk 1, 2).
- Bạn sẽ ôn và thi lý thuyết cũng như thực hành để lấy bằng lái.
- Túm lại sẽ có một bài riêng về vụ thi bằng lái nhé! Dù có bằng ở Việt Nam và đã tổ lái cả chục năm rồi, bạn vẫn phải thi bằng lái ở Thụy Điển.
Tuy nhiên, chọn elmoped hạng 2 lại dễ như một cái búng tay vì với tốc độ tối đa 25kph, xe được coi ngang hàng với xe đạp (nhiều khi mình còn chạy chậm hơn các ”thánh” đạp xe), đội mũ bảo hiểm xe đạp, và đương nhiên không cần học hành thi cử bằng cấp gì hết.
Mình xác định luôn là phần lớn sự di chuyển của mình đều trong khoảng khả thi với xe đạp. Hơn nữa, tốc độ đường mô-tô ở Thụy Điển thường là 50 – 90kph, mình lại là dân ”Hà Nội băm sáu phố phường” chỗ nào cũng tạt.
2. Chọn mức giá và nhãn hàng khi mua elmoped
Việc này tùy thuộc mục đích sử dụng và trình độ am hiểu xe cộ của bạn. Mức giá elmoped hạng 2 mới dao động trong khoảng 14 000 – 30 000 SEK, xe hạng 1 khoảng 28 000 – 80 000 SEK. Nếu bạn là người handy thì có thể lùng được xe cũ với giá tốt và chạy ngon nghẻ.
Riêng về chọn nhãn hàng, bạn đọc thêm mục số 4 dưới đây. Thông thường các công ty/ xưởng bán xe sẽ test các mẫu xe của nhiều hãng và có bài đánh giá, nhưng bạn cũng có thể hỏi trên các forum xe cộ xem người ta thường chuộng hãng nào nhất và vì sao.
Elmoped của mình là dòng U-Pro 25km/h của hãng NIU (Trung Quốc). Nhìn logo con trâu mới nhớ ra ”NIU” chính là ”ngưu”, thấy cũng hợp tuổi trâu, hợp cả cung Ma Kết, hợp cả tính cách trâu bò của mình. Xe gọn nhẹ, phù hợp đi phần đường xe đạp (kể cả khi đường hẹp), dễ đậu trong bãi gửi xe đạp, có GPS tracker, có chế độ lái Eco, pin nằm gọn trong cốp xe rất an toàn, pin chỉ nặng 5kg và có thể mang theo để sạc trong nhà, giá vừa phải.
3. Kế hoạch ngân sách mua elmoped
Khi đã quyết mua elmoped thì câu hỏi tiếp theo là: ”Tiền đâu ra?”. Một vài nguồn tiền khả thi là:
- Bán đồ cũ: Bán trên Blocket, Marketplace và Tradera chẳng hạn. Mình đã từng mua đấu giá một cây húng chanh bé tẹo với giá 30 SEK (không có ai đấu với mình), nghiệm ra rằng thực ra cái quái gì cũng bán được, chẳng qua có gặp đúng người đúng lúc hay không.
- Bán cổ phiếu: Nếu bạn đầu tư thì tại sao không nghĩ đến việc bán đi một chút cổ phiếu để lấy tiền lãi đi mua elmoped nhỉ? Sẽ có một bài riêng về đầu tư cổ phiếu nhé!
- Tiết kiệm dài kỳ/ trả góp: Mua elmoped mới thì luôn có cơ hội trả góp, nhiều khi trả lãi zero nếu trúng đợt khuyến mại. Bạn cũng có thể lập kế hoạch từ sớm và trích tiết kiệm hằng tháng cho việc mua xe.
- Phúc lợi xã hội (Försäkringkassa): Mình còn dư khá nhiều ”ngày phụ huynh” (Föräldrarpenning). Mỗi em bé ra đời, hai phụ huynh được tổng cộng 480 ngày phúc lợi. Lấy ra bao nhiêu ngày thì bạn được nhiêu đó tiền, nhưng bạn phải nghỉ thực sự, không thể vừa lấy lương công ty vừa lấy tiền xã hội được.
- Dịch vụ cho vay: Thôi mình can. Xem Lyxfällan (một show về những người tiêu tiền lủng túi phải lên TV cầu cứu ngân hàng) thấy đau lòng lắm.
Các thứ khác cần phải mua:
Khóa tiêu chuẩn: Mua elmoped rồi đừng quên mua khóa. Elmoped và xe đạp là những món hay bị trộm/ đập phá nhất vì nhỏ gọn. Lên website của ”Ủy ban chống trộm” (Stöldskyddsföreningen – SSF) để xem loại xe của mình phải dùng khóa gì. Có vô vàn loại khóa xịn chuẩn quốc tế nhưng một số công ty bảo hiểm chỉ ký hợp đồng nếu bạn dùng khóa tiêu chuẩn SSF.
Bảo hiểm: Bảo hiểm đường bộ (trafikförsäkring) là bắt buộc với mọi loại xe và đồng giá 124 SEK/ tháng. Xe đắt tiền thì nên có bảo hiểm bổ sung, gồm loại bán phần (halvförsäkring) và toàn phần (helförsäkring). Nhiều người đi làm có nhà để xe nội bộ, về nhà có garage đóng kín hoặc ở nông thôn vắng bóng trộm cắp thường chỉ mua trafikförsäkring. Elmoped càng mới, thân thiện với môi trường, có GPS tracker, có khóa tiêu chuẩn thì cơ hội đóng phí bảo hiểm càng thấp. Mình mua bảo hiểm của IF vì giá tốt.
Mũ bảo hiểm: Mình tìm mũ mô-tô (MC-hjälm), đặt một chiếc trông có vẻ thanh thoát, lúc nhận hàng thấy tá hỏa vì nó như cái nồi cơm điện, nhét mãi mới lọt đầu xong lại phải giằng mãi mới thoát. Té ra Transportstyrelsen bảo rằng xe mình chỉ cần mũ bảo hiểm xe đạp là được (đọc về Moped klass II), siêu thị bán đầy, mình vào Stadium quất ngay một chiếc giá 500 SEK.
Phụ kiện xe: Nào là giỏ xe, hộp đồ có khóa (topbox), khung gắn (pakethållare), lưới bọc đồ, cây gắn mobile, găng tay, áo phản quang, quần áo mưa, v.v. Hãy cân nhắc kỹ vì những món nhỏ nhỏ cộng dồn cũng thành khoản lớn.
4. Tìm nguồn tham khảo
Mình hay đọc bài đánh giá và đã mua elmoped dựa vào cái test này: Elmoped bäst i test vì thông tin vừa đủ và trúng cái mình cần. Một điểm trừ khi test nhưng lại là điểm cộng từ phía mình là người ta kêu xe quá nhỏ (đương nhiên là nhỏ rồi, người test xe cao mét tám, mình có mét rưỡi).
Mình tham gia một nhóm Facebook là “Elmoped & Elmotorcyklar Nordic” từ khá lâu. Không giống như hội làm vườn nơi chẳng ai thèm hồi âm khi mình xin tư vấn, thì ở hội này mọi người rất thân thiện phóng khoáng, hỏi đáp tích cực lại còn bonus nhiều kinh nghiệm – đúng kiểu dân chơi xe. Quyết định mua sắm của mình trên thực tế có chịu chút ảnh hưởng của hội này. Trên hội cũng có nhiều người thích test xe hoặc các công ty thuê người test.
Chúc bạn mua được một chiếc elmoped như ý, để có dịp chúng ta cùng vít tay lái đi fika nhé!